Achtergrondinformatie:
Waarom krijgt de gecombineerde achternaam zoveel weerstand?
Mijn kinderen zijn gevormd uit twee individuen. Ze dragen het DNA van beide ouders, maar volgens ons rechtssysteem was er lang slechts ruimte voor één achternaam. Met de recente wetgeving van 1 januari 2024, kunnen ouders in Nederland echter voor het eerst kiezen om beide achternamen aan hun kinderen door te geven. Voor kinderen die na 1 januari 2016 zijn geboren en voor 1 januari 2024, geldt een overgangsregeling. Hoewel een gecombineerde achternaam voor veel ouders een welkome verandering is, roept het ook weerstand op. Waarom?
De traditionele keuze en de nieuwe realiteit
Tot begin dit jaar had de keuze voor een achternaam in Nederland een eenvoudige, maar beperkende regel: de kinderen kregen óf de achternaam van de vader, óf die van de moeder. Voor velen was het kiezen voor de achternaam van de vader de standaardoptie, mede ingegeven door tradities. Als vrouw kon je wel je meisjesnaam behouden, maar die had verder weinig invloed op de familienaam. Dit was voor veel vrouwen een lastige keuze, want het betekende dat hun kinderen niet hun eigen achternaam droegen.
Maar wat gebeurt er bij een scheiding? De moeder keert in juridische zin vaak terug naar haar meisjesnaam, terwijl de kinderen de achternaam van de vader behouden. Het nieuwe wetsvoorstel biedt ook voor veel gescheiden ouders een oplossing: de gecombineerde achternaam. Toch kan dit alleen als beide ouders hiermee instemmen. En hier wringt het.
Weerstand vanuit mannen: waarom zeggen zij nee?
Een van de meest interessante vragen rondom dit onderwerp is waarom sommige vaders de gecombineerde achternaam afwijzen. Traditioneel werd de familienaam van vader op zoon doorgegeven, een teken van continuïteit en nalatenschap. Dit kan nog steeds een belangrijke reden zijn waarom sommige mannen liever vasthouden aan de enkelvoudige achternaam. De wens om de familienaam voort te zetten, en het idee dat de achternaam een belangrijk deel van hun identiteit is, speelt hier ongetwijfeld een rol.
Daarnaast kan er sprake zijn van ego of traditionele denkpatronen, waarbij het idee van 'maar één achternaam' als een teken van macht of controle wordt gezien. Hoewel er niet gevraagd wordt om de naam van de vader te schrappen, lijkt het toevoegen van de naam van de moeder voor sommige mannen een inbreuk op een eeuwenoude traditie.
De rol van de moeder: meer dan alleen een naam
Als we vanuit het perspectief van de moeder naar de kwestie kijken, wordt het interessant. Moeders dragen het kind negen maanden, voeden het en zorgen vaak in de eerste levensfase voor de baby, soms zelfs intensiever dan vaders. Toch blijft de achternaam in veel gevallen die van de vader. Zelfs in situaties van gedeeld ouderschap, waarin beide ouders 50/50 zorgen, blijft de achternaam van de vader de dominante.
Deze ongelijkheid roept vragen op. Moeders spelen immers een cruciale rol in de opvoeding en verzorging van hun kinderen, waarom zouden zij dan niet dezelfde erkenning krijgen in de achternaam? Voor veel vrouwen is het toevoegen van hun achternaam niet alleen symbolisch, maar een erkenning van hun rol als ouder. Het is een zichtbare verbinding tussen beide ouders, die hun gelijkwaardige aandeel in het leven van hun kind erkent.
De toekomst van achternamen: gelijkheid als standaard?
Hoewel de nieuwe wetgeving een stap in de goede richting is, blijft het een uitdaging zolang de instemming van beide ouders vereist is. Wat zou er gebeuren als we verder kijken dan tradities? In een toekomst waarin gelijkheid vanzelfsprekend is, zou het dragen van beide achternamen de norm moeten zijn. Dit zou een stap zijn richting een samenleving waarin zowel vaders als moeders evenveel erkenning krijgen bij de geboorte van hun kind, zonder genderstereotypering.
Zonder dat er onderscheid wordt gemaakt tussen moeder of vader bij de keuze van de achternaam, kunnen we de waarde van beide ouders gelijkwaardig vieren. Misschien is het over tien jaar wel heel normaal dat elke baby zowel de naam van de vader als de moeder draagt, en dat scheidingen en gedeeld ouderschap geen ongelijkheden meer opleveren in iets zo fundamenteels als de familienaam.
--------
Bericht van Franslis:
Ik dank je vanuit het diepst van mijn hart voor elke bijdrage en elk gedeeld bericht. Laten we samen een verschil maken, voor mijn kinderen en voor vele anderen die met deze strijd geconfronteerd worden. Met jouw steun kunnen we deze stap richting gelijkheid maken.